Odnawialne Źródła Energii w Polsce

Czym są Odnawialne Źródła Energii (OZE)?

Definicja: Odnawialne Źródła Energii, to powtarzające się procesy naturalne przy których uwalniana jest energia (np. promieniowanie słoneczne, przepływ wody, prądy powietrzne lub transformacje biochemiczne). Najczęstszymi źródłami odnawialnej energii są : energia słoneczna, energia wiatrowa, geotermia, energia hydrauliczna, biomasa, energia z fal. Ponieważ zasobami tej energii są naturalne procesy, można traktować OZE jako niewyczerpalne i stanowią ciekawą alternatywę dla kopalnych (nieodnawialnych) paliw takich jak węgiel, gaz czy ropa.
Charakterystyką niektórych Odnawialnych Źródeł Energii elektrycznej jest ich nieciągłość, to znaczy że produkcja energii zależy od naturalnych czynników, które mogą podlegać zmianom. Na przykład, wytwarzanie energii słonecznej jest uzależnione od nasłonecznienia, a więc od pogody. Tak samo, gdy nie ma wiatru, nie można produkować energii wiatrowej. Ten brak ciągłości nie jest nowością dla producentów, którzy muszą innymi sposobami zapobiec tym wahaniom i zapewnić ciągłość produkcji. Często nadrabiają braki za pomocą innych środków (np. poprzez aktywowanie elektrowni na węgiel, ropę lub gaz) aby w ten sposób zapewnić równość między popytem, a podażą energii elektrycznej. Dlatego też energia elektryczna z OZE występuje jako pierwszy wybór producentów.

Środki wytwarzania energii są wybierane według tzw. “bilansu elektroenergetycznego”. To oznacza, że wybiera się najpierw te o najniższych krótkookresowych kosztach krańcowych do tych o najwyższych kosztach. Wybór jest uzależniony od gotowości i dyspozycyjności do produkcji. Według tych zasad, elektrownie są włączane do produkcji według pozycji w tym bilansie : najpierw elektrownie wodne i inne OZE, potem centrale jądrowe, a następnie węglowe, gazowe i naftowe. Ostatnia elektrownia jest zwana “krańcową”. Koszty ponoszone przez tą elektrownię określają systemowy koszt prądu.

Odnawialne Źródła Energii (OZE) : wady i zalety

Odnawialne źródła energii są często wychwalane lub krytykowane, bez konkretnych podstaw. Dlatego proponujemy porównać zalety i ograniczenia OZE, aby każdy użytkownik był świadomy plusów i minusów tego typu rozwiązań.

Zalety:
– OZE nie wydzielają wielu niebezpiecznych odpadów do wód ani nie powodują wielu emisji gazów cieplarnianych w powietrzu. Produkcja energii z OZE nie zanieczyszcza środowiska tak bardzo jak tradycyjne instalacje energetyczne i nie powoduje nadmiernych zagrożeń dla zdrowia.
– Wykorzystywanie OZE pozwoli obniżyć produkcję szkodliwych odpadów (tj. odpady jądrowe, odpady z centrali węglowych lub gazowych)
– Nigdy nie braknie słońca lub wiatru, a zatem są to nieskończone zasoby energii.
– Lokalny rozwój OZE pozwoli obniżyć poziom importów produktów energetycznych, a przy tym zwiększy niezależność energetyczną oraz oszczędności gdy ceny paliw pierwotnych wzrosną.
– OZE mogą być wykorzystane jako element rozwoju lokalnego.
– Nowoczesne rozwiązania mogą się przydać w gospodarce niektórymi odpadami z biomasy, które mogą być wykorzystywane do produkcji energii.

Wady:
– Do tej pory moc w większości instalacji energetycznych jest stosunkowo słaba, w porównaniu z elektrowniami jądrowymi lub z instalacjami zużywającymi paliwa kopalne (węgiel, gaz, ropę).
– Energia z OZE nie jest dostępna ciągle, lecz w określonych warunkach. Np. do produkcji energii z baterii słonecznych potrzebne jest promieniowanie słońca. Do wytwarzania prądu z turbin wiatrowych potrzebny jest wiatr. Problem w tym, że produkcja prądu jest uzależniona od warunków atmosferycznych, a nie od popytu. Więc może się okazać, że zapotrzebowanie na energię jest większe niż produkcja energii z OZE w danej chwili, lub na odwrót energia wyprodukowana w innym okresie będzie niewykorzystana całkowicie.
– Nie da się korzystać z tej samej elastyczności przy instalacjach OZE jak przy tradycyjnych elektrowniach : np. trudno jest uruchomić lub zatrzymać produkcję energii w elektrowni wodnej.
– W przeciwieństwie do paliw, nie da się “magazynować” energii wiatru ani słońca, więc nie można robić zapasów na przypadki nadmiernego popytu.
– Ponieważ są to jeszcze dość nowe technologie, koszty produkcji prądu z OZE są znacznie większe niż z instalacji klasycznych. Słaba wydajność instalacji energetycznych czynią taką produkcję z OZE jeszcze mniej opłacalną.
– Produkcja energii z OZE odbywa się czasami w innych obszarach niż te, w których jest potrzebna. Na przykład w Niemczech, turbiny wiatrowe produkują prąd na północy, lecz nie ma jeszcze rozwiniętej sieci by dostarczyć prąd na południe kraju, czyli tam, gdzie zapotrzebowanie jest największe. Koszt dostawy jest zatem dodatkowym obciążeniem.
– Instalacje energetyczne wykorzystujące OZE nie są pozbawione ryzyka : istnieją przypadki rozbicia zapór wodnych lub upadku części turbin wiatrowych. Niektóre instalacje są szczególnie nieestetyczne według mieszkańców (np. turbiny wiatrowe w morzu).
– Istnieje też ryzyko dla środowiska : turbiny wiatrowe zagrażają ptakom, zalewy mogą zniszczyć ekosystem w danym miejscu i zmusić mieszkańców do opuszczenia domów.
– Należy też zadać sobie pytanie na temat produkcji urządzeń wykorzystywanych do wytwarzania energii z OZE. Wprawdzie energia z OZE wydaje się czysta, jednak często turbiny na wiatr lub panele słoneczne są produkowane w państwach, gdzie nie dba się o środowisko (np. Chiny), i w wartości absolutnej oszczędności w emisjach mogą być ograniczone. Poza tym, zarządzanie odpadami musi też być polepszone, gdy te urządzenia nie nadają się do użytku (a mają one dość krótki cykl życiowy).

Odnawialne Źródła Energii (OZE) na świecie : liczby i statystyki

Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej, udział OZE w całkowitej energii elektrycznej zużytej na świecie w 2014 roku wynosił 19%, w tym 9% dla biomasy i 10 % dla “nowoczesnych” OZE (hydroenergia, energia wiatrowa, słoneczna, geotermia itd.). Biorąc pod uwagę jedynie energię elektryczną, OZE pozwalają wytwarzać 22,1 % światowego prądu (dane z 2013 roku), z czego 16,4% pochodzi z energii hydraulicznej, 2,9% z energii wiatrowej, 0,7 % energii słonecznej, a 2,2 % z innych nośników (bioenergia, geotermia, fale). Najbardziej się OZE rozwijają w bogatszych krajach, korzystających z łatwiejszego dostępu do nowoczesnych technologii. Zatem w samych krajach OECD, OZE stanowią 12,4% (w roku) całkowitej produkcji energii, w tym 37% produkcji prądu (w roku 2014). Rekordowym krajem jest Norwegia, w której 43,0% energii pierwotnej oraz 97,9 % prądu pochodzi z OZE, głównie z energii hydraulicznej (dane z 2013 roku). Innym ciekawym państwem jest Brazylia (w 2013 roku, 40,2% energii pierwotnej w tym 77,1% energii elektrycznej pochodziło z OZE). Dla porównania, w Polsce w 2013 roku proporcje te sięgały odpowiednio 10,8% (energii pierwotnej) i 12,1% (prądu), czyli daleko do czołowej dziesiątki najbardziej “zielonych” krajów. Należy jednak podkreślić znaczny wzrost w Polsce w ciągu dziesięciu lat udziału OZE w produkcji został podwojony (z około 5% w 2005 roku), a w produkcji prądu został pomnożony prawie czterokrotnie (około 3% w roku 2005).

Odnawialne Źródła Energii (OZE) w Polsce

W Polsce rozwój OZE jest planowany w sektorze energii elektrycznej, ale także w przemyśle ciepła i chłodu oraz w produkcji paliw i biopaliw ciekłych. Rozwój OZE odbywa się także w ramach ustawodawstwa europejskiego. Dyrektywa europejska 20-20-20 postawiła za cel osiągnięcie do 2020 roku 20-procentowego udziału energii odnawialnej w ostatecznym zużyciu energii w Unii Europejskiej oraz obniżenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z 1990 roku. Polska, tak jak inne państwa członkowskie Unii, dokonała pełnej transpozycji dyrektywy w styczniu 2015 roku.

Do tej pory, głównym mechanizmem promocji OZE jest system “zielonych certyfikatów”, który po raz pierwszy został określony w roku 1997 w ustawie-Prawo energetyczne. Według tej ustawy, przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się sprzedażą energii elektrycznej odbiorcom końcowym są zobowiązane uzyskać i przedstawić Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki (URE) określoną ilość świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł  energii, bądź uiszczenia opłaty zastępczej. Certyfikaty te mogą odkupić od firm, które posiadają nadmiernie takie certyfikaty (np. firmy produkujące energię z OZE) na rynku. Jest to forma subwencjonowania OZE przez użytkowników “brudnych” klasycznych źródeł energii. Przewidziane jest finansowe wsparcie inwestycji związanych z OZE (budowa nowych mocy do eksploatacji OZE lub rozbudowa sieci przesyłowych by przyłączyć nowe jednostki wytwórcze). Dofinansowania pochodzą w znacznej części ze środków unijnych lub Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Jednak w lutym 2015 roku, po 5 latach negocjacji parlamentarnych, została opublikowana ustawa o Odnawialnych źródłach Energii, która wiele zmienia na rynku energii z OZE. Ustawa jest podstawą nowego systemu, który od stycznia 2016 roku ma zastąpić zielone certyfikaty. W nowym systemie, organizowane będą “odwrotne aukcje” (znane też jako “holenderskie aukcje”) na projekty instalacji wytwarzających energię z OZE. Aby wygrać aukcję, inwestorzy będą musieli oferować odpowiednio niską cenę za sprzedaż energii. Zwycięzca aukcji przez 15 lat będzie miał prawo odsprzedawać energię do sieci po stałej cenie. Cena i ilości energii będą takie jak te, które zostały zaproponowane w trakcie aukcji. Ustawa zmienia też zasady dofinansowania instalacji OZE.

Odnawialne Źródła Energii (OZE) a Unia Europejska

Przypomnijmy, iż w ramach współpracy europejskiej, Polska przyjęła program Komisji Europejskiej z 2009 roku zwany “Pakietem 20-20-20”, którego celami są :
– Obniżenie poziomu emisji CO2 o 20% do roku 2020 w porównaniu do poziomu z 1990 roku (dyrektywa 406/2009/CE)
– Wzrost zużycia energii z OZE. Celem na ogół jest 20% całkowitej energii zużytej w UE (z obecnych 8,5%), a dla Polski cel jest nieco mniej ambitny (do 15%), biorąc pod uwagę strukturę przemysłu polskiego, obecne uzależnienie od elektrowni węglowych oraz zrozumienie potrzeb zmian gospodarczych w kraju (dyrektywa 2009/28/CE)
– Zwiększenie efektywności energetycznej w roku 2020 o 20% (np. poprzez stosowanie energooszczędnych rozwiązań w budownictwie, urządzeniach elektronicznych itd., dyrektywa 2012/27/EU)
W październiku 2014, na szczycie Rady Europejskiej, przywódcy państw postanowili rozwinąć ten program do 2030 roku. Ogłoszono nowe cele : ograniczenie emisji CO2 o co najmniej 40% do 2030 roku (dalej w porównaniu do roku 1990), podniesienie udziału energii z OZE w całkowitym zużyciu energii elektrycznej do 27% na poziomie całej UE oraz zwiększenie efektywności energetycznej o 27%.

Masz firmę i chcesz płacić mniejsze rachunki za prąd? Wyślij fakturę za prąd Twojej firmy na adres : [email protected] a my przedstawimy Ci Tańszą ofertę. Zmieniając sprzedawcę prądu można zaoszczędzić do 30% na rachunkach za prąd. Zmiana sprzedawcy jest bezpłatna, prosta i bezpieczna.