Farma fotowoltaiczna – zasady funkcjonowania

Farmy fotowoltaiczne to rodzaj instalacji fotowoltaicznej, której moc waha się od kilkudziesięciu kW do kilku MW. Są dedykowane dla instytucji, które są zainteresowane produkcją i dystrybucją energii elektrycznej do sieci elektroenergetycznej. Farmy fotowoltaiczne są instalacjami naziemnymi, które pomagają budować lokalne źródła prądu, a ich wykorzystanie jest krokiem ku autonomii energetycznej.

Przewagą w stosunku do innych inwestycji w odnawialne źródła energii jest czas tworzenia. Wykonanie farmy fotowoltaicznej zajmuje kilka tygodni i jest to najkrótszy czas realizacji pośród inwestycji w odnawialne źródła energii.

Lokalizacja

Pierwszym krokiem do stworzenia opłacalnej farmy fotowoltaicznej powinno być wybranie odpowiedniej działki. Należy zwrócić uwagę zarówno na lokalizację jak i warunki panujące w otoczeniu i możliwość nakierowania paneli na najkorzystniejszy kierunek. Przed wybraniem działki warto przeprowadzić audyt energetyczny, który potwierdzi, czy inwestycja będzie opłacalna oraz poda przewidywany czas zwrotu kosztów.

Projekt koncepcyjny

Kolejnym etapem jest przygotowanie projektu koncepcyjnego. Obejmuje on stworzenie dokumentacji, która jest niezbędna dla późniejszego przyłączenia do zakładu energetycznego. Etap ten jest niezwykle istotny i wymaga dużo uwagi, gdyż dostarczone dane posłużą do określenia warunków przyłączenia do sieci zależnie od parametrów farmy, które nie mogą być później dowolnie modyfikowane. Dzięki projektowi koncepcyjnemu możliwe będzie przyłączenie do sieci i późniejsze sprzedawanie wyprodukowanej energii.

W projekcie koncepcyjnym powinny się znaleźć:

• kosztorys,
• opis inwestycji,
• specyfikacje wszystkich urządzeń (panele, inwertery),
• wizualizacja położenia farmy fotowoltaicznej na danej przestrzeni.

Przyłączenie do sieci

Przyłączenie do sieci jest niezbędne, jeśli właściciel farmy fotowoltaicznej chce ją wykorzystywać do produkcji i odsprzedaży energii elektrycznej. Aby uzyskać informację, czy przyłączenie jest możliwe, należy złożyć wniosek o wydanie warunków przyłączenia w zakładzie energetycznym. Na decyzję oczekuje się do 150 dni. Dodatkowo należy przygotować następujące dokumenty:

• tytuł prawny do gruntu,
• mapa podglądowa,
• warunki zabudowy lub Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego.

Promesa wydania koncesji

Ostatnim krokiem jeszcze przed faktyczną budową farmy fotowoltaicznej jest uzyskanie promesy wydania koncesji. Gwarantuje ona, że koncesja będzie udzielona, a system może zostać wybudowany. Wnioski o promesę przyjmuje Prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Pośród wymaganych załączników jest między innymi aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, opis parametrów technicznych urządzeń oraz decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Koszty związane ze stworzeniem instalacji fotowoltaicznej są przede wszystkim silnie związane z jej wielkością, charakterystyką odbiorcy i wybranym producentem elementów. Należy również pamiętać, że ostatecznie wydajność paneli będzie w głównej mierze zależeć od warunków lokalizacji i tego, czy miejsce instalacji jest wybrane poprawnie. Regiony o niższym nasłonecznieniu będą się cechować niższą efektywnością pracy.

Przyjmuje się, iż budowa elektrowni słonecznej, której moc nominalna wynosi 1 MW to koszt 3.9 – 4.8 mln złotych. Znaczną część tej kwoty stanowią koszty paneli fotowoltaicznych. Można przyjąć, że same panele będą kosztować 2 mln złotych, co stanowi połowę kosztów całej inwestycji. Kolejnym, bardzo istotnym elementem instalacji są inwertery. Dla farmy o mocy 1 MW ich koszt wyniesie około 800 tyś. złotych. Co ważne, koszt elementów instalacji jest silnie związany z kursem walut, gdyż większość z nich jest sprowadzana z zagranicy. Ostatnim elementem o znacznym udziale w kosztach są koszty budowlane i wydatki związane z instalacją. Składają się na nie nie tylko same systemy montażowe, okablowanie, robocizna monterów ale również ogrodzenie i monitoring. Sam system ochrony może kosztować 200 tyś. złotych, a całość systemów montażowych i kosztów budowlanych to w przybliżeniu 1 mln złotych.

Warto również pamiętać o efekcie skali, który sprawia, że dla większych inwestycji koszt jednostkowy dla 1 kWh będzie znacznie niższy niż dla niewielkich farm.

Uruchomienie instalacji wymaga również przyłączenia jej do sieci. Koszt związany z przyłączeniem będzie się zmieniał w zależności od odległości od najbliższej linii elektrycznej i lokalizacji elektrowni. W przypadku farm o dużej mocy może nie wystarczyć przyłączenie do sieci o średniej mocy. Przyłączenie do sieci wysokiego napięcia jest konieczne dla instalacji o mocy powyżej 3 – 4 MW i wiąże się z jeszcze wyższymi kosztami. Dla małych i średnich instalacji opłatę za przyłączenie częściowo lub w całości pokrywa zakład energetyczny. Darmowe przyłączenie przysługuje sieciom o mocy nieprzekraczającej 40 kW. Dla wyższych mocy koszty są równo dzielone między inwestora a zakład energetyczny. Jeśli moc instalacji jest większa niż 5 MW, opłatę w całości pokrywa inwestor.

Ze względu na wysokie koszty budowanie instalacji o dużej mocy przestaje być opłacalne. Z tego względu raczej unika się w Polsce budowania farm fotowoltaicznych o mocy wyższej niż 5 MW.