Co to jest rynek mocy i jakie korzyści może przynieść firmom?

Rosnące zapotrzebowanie na energię w ramach Krajowego Systemu Energetycznego (KSE) zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia tzw. missing capacity, czyli niedoboru mocy zagrażającego bezpieczeństwu systemu. Wielu przedsiębiorców pamięta z pewnością administracyjne ograniczenie poboru mocy przez podmioty o mocy zamówionej powyżej 300 kW w 2015 r. Okazuje się, że sytuacje odnotowania bardzo niskiego poziomu rezerw zdarzały się już wcześniej. Niedobór mocy był więc faktem i stanowił istotną przesłankę do interwencji rządu w sektor energetyczny.

Drugim czynnikiem, który wpłynął na decyzję o powołaniu rynku mocy był niedobór inwestycji w nowe moce wytwórcze. Taki stan rzeczy miał swoje źródło w strukturze merit order (uszeregowania dostępnych źródeł energii), który określić można jako monokulturę węglową, niskich wówczas cenach uprawnień do emisji CO2 oraz priorytetu OZE. Inwestorzy zwyczajnie nie widzieli dla siebie korzyści ekonomicznych z finansowania modernizacji starych i budowy nowych jednostek wytwórczych.

Przystąpienie do rynku mocy to opcja warta rozważenia jeśli firma ma możliwość ograniczenia poboru mocy. Niezależnie od wolumenu megawatów, który jednostka może zaoferować do redukcji, wykonawcy wybierani są w postępowaniach przetargowych, a usługi DSR (Demand Side Response) świadczone są przez nich w okresach kwartalnych.

Wykonawcy oferujący możliwość zmniejszenia mocy powyżej 10 MW do 200 MW mogą otrzymać wynagrodzenie nie tylko za realne ograniczenie mocy, ale również za samą gotowość do redukcji. Z drugiej jednak strony zobligowani są do reakcji na wezwanie do złożenia propozycji sprzedaży, a także polecenie redukcji mocy. Z kolei małe podmioty, takie jak mikroprzedsiębiorstwa, nie mogą bezpośrednio przystąpić do programu, w którym gwarantowana jest wypłata środków za gotowość redukcji mocy, jednak wynagradzane są za fizyczne jej ograniczenie.

Usługę DSR może świadczyć każdy odbiorca energii elektrycznej przyłączony do sieci elektroenergetycznej, który został pozytywnie zweryfikowany przez operatora systemu, czyli został poddany certyfikacji technicznej. Poza wymogiem pozostania ORed certyfikowanym, jednostka musi być również ORed aktywnym (czyli odbiorcą, który przesłał stosowne oświadczenia do operatora).

Weryfikacja odbiorców objętych ograniczeniami w poborze i dostawie energii elektrycznej jest prowadzona w sposób nieangażujący uczestnika i polega na sprawdzeniu, czy uczestnik posiada układ pomiarowy umożliwiający rozliczenie.

Jeśli odbiorca jest w stanie zadeklarować co najmniej 1 MW redukcji mocy, może zawrzeć umowę bezpośrednio z PSE S.A.. W sytuacji, kiedy uczestnik nie może zapewnić potencjału redukcji na poziomie co najmniej 1 MW lub chce powierzyć obowiązki związane z zawarciem umowy innemu podmiotowi, może zawrzeć umowę z tzw. podmiotem agregującym, który będzie go reprezentował w relacji z PSE S.A.

W ramach usługi DSR, PSE S.A. oferuje trzy programy, do których przystąpić mogą wykonawcy gwarantujący redukcję mocy. Przynależność do każdego z programów uwarunkowana jest gwarantowanym wolumenem mocy ograniczanej oraz czasem jej kontraktacji.

• Wykonawcy oferujący redukcję w okresie kontraktacji na poziomie od 10 MW do 200 MW otrzymują wynagrodzenie za pozostawanie w gotowości do redukcji, oraz dodatkowe wynagrodzenie za rzeczywiste obniżenie zużycia energii na wezwanie Operatora Systemu Przesyłowego (OSP). Przystępują do tzw. Programu Gwarantowanego.
• Odbiorcy mogący zredukować zapotrzebowanie jedynie w określonych podokresach okresu kontraktacji zależnych od bieżących warunków funkcjonowania jednostki, przystępują do Programu Bieżącego. Przysługuje im wyłącznie wynagrodzenie za redukcję zrealizowaną, natomiast nie muszą w momencie składania ofert przetargowych i zawierania w umowy posiadać certyfikowanych ORed. Jest to konieczne dopiero w czasie wykonania usługi i rozliczania redukcji.
• Ostatnią grupą odbiorców korzystających z usługi DSR są średnie, małe i mikroprzedsiębiorstwa, które podlegają ograniczeniom w dostawie i poborze energii elektrycznej. Zgłaszając się do Programu Bieżącego Uproszczonego, mogą uzyskać dodatkowe przychody z redukcji zapotrzebowania na moc.

Źródło: PSE S.A.

Powyższe zestawienie ukazuje najbardziej istotne różnice pomiędzy oferowanymi przez PSE S.A. programami. Warto podkreślić, że odbiorcy przystępujący do Programu Bieżącego Uproszczonego mogą, lecz nie muszą reagować na polecenie redukcji, nawet jeśli ich propozycja sprzedaży została zaakceptowana – nie ponoszą kar za niewykonanie redukcji. Taka interpretacja rynku mocy daje dość dużą swobodę przedsiębiorcom, którzy nie są bezwzględnie pewni swoich możliwości związanych z ograniczeniem poboru energii.