Fotowoltaika – jak wybrać instalatora

Zakres usług oferowanych przez firmę montującą fotowoltaikę

Przed wyborem firmy warto upewnić się, iż będzie ona nas wspierać na wszystkich etapach od przygotowań do instalacji elementów i uruchomienia systemu fotowoltaicznego. Firma powinna pomóc ustalić zapotrzebowanie energetyczne i dopasować do potrzeb elementy instalacji (ilość i moc paneli fotowoltaicznych, inwerter). Kolejnym bardzo ważnym etapem jest stworzenie projektu instalacji, który będzie niezbędny na późniejszych etapach do uzyskania zgód na budowę (w przypadku instalacji o mocy powyżej 50 kWh czy wniosku o dofinansowanie). Dopiero po wykonaniu tych czynności przygotowawczych, wykonawca przechodzi do montażu elementów, nad którym powinien sprawować nadzór, przyłączenia do sieci i uruchomienia pełnej instalacji.

Ze względu na fakt, iż projekt jest kluczowym elementem wpływającym na późniejszą sprawność instalacji, warto upewnić się, czy projektant posiada uprawnienia projektowe w branży elektrycznej i konstrukcyjnej. Dodatkowo, powinien on znać specyfikę urządzeń fotowoltaicznych i rynek OZE. Upewnijmy się, iż projekt powstał na podstawie rzetelnej analizy nie tylko zapotrzebowania energetycznego ale również warunków danej lokalizacji (np. nasłonecznienie, dostępne miejsce, źródła pyłu w okolicy). W projekcie powinna się również znaleźć analiza ekonomiczna, która pokaże prognozę oszczędności, tempo zwrotu inwestycji i oszacuje koszty inwestycyjne.

Charakterystyka dobrej firmy monterskiej

Wybrany przez nas monter powinien mieć pewne cechy, które wyróżniają godnych zaufania instalatorów. Przede wszystkim firma powinna posiadać certyfikaty potwierdzające kwalifikacje instalatorów OZE. Każdy pracownik powinien być odpowiednio przeszkolony. Należy tu szczególnie uważać, gdyż część firm najmuje podwykonawców, których jakość pracy może być niższa. Równie ważne jest doświadczenie firmy w montowaniu systemów fotowoltaicznych. Im więcej instalacji fotowloltaicznych instaluje rocznie, tym wyższą jakość powinna oferować i potrafić lepiej dopasować ofertę do potrzeb klienta. Można również zapoznać się z referencjami od byłych klientów lub poszukać opinii o firmie i jej usługach.

Inną ważną cechą jest innowacyjność firmy. Jej pracownicy powinni się stale doszkalać, by być na bieżąco z nowościami na rynku. Dzięki temu będą w stanie lepiej dopasować elementy instalacji do potrzeb wykorzystując nowe technologie. Firma powinna również w swojej pracy wykorzystywać urządzenia od największych i najlepszych producentów w branży. Wtedy klient ma podwójną gwarancję – zaufanego wykonawcy i zaufanego producenta.

Monter powinien oferować gwarancję na swoje usługi oraz świadczyć serwis w przypadku awarii. Warto upewnić się, iż umowa jasno określa, przez jaki czas taki nadzór nad poprawnym działaniem instalacji jest prowadzony i ile czasu od momentu zgłoszenia usterki zastrzega sobie monter na jej usunięcie. Jeśli firma monterska jest autoryzowanym dystrybutorem elementów instalacji, powinna również oferować wsparcie techniczne również po zakończeniu okresu gwarancji.

Akceptując elementy instalacji powinniśmy sprawdzić, czy posiadają one atesty i znaki jakościowe, które będą gwarancją ich stabilnej, wydajnej i dłuższej pracy. Nie wolno zapominać o sprawdzeniu jakości przewodów i mniejszych elementów uzupełniających całość instalacji. To właśnie najmniejsze elementy mogą być źródłem poważnych awarii. Powinniśmy się również upewnić, że system montażowy jest solidnie przytwierdzony, a ryzyko odczepienia paneli jest maksymalnie obniżone.

Nie warto przesadnie oszczędzać na elementach instalacji czy usłudze montażu. Pozorne korzyści finansowe mogą się wiązać ze znacznie wyższą awaryjnością, niechlujną pracą i niską jakością elementów, które szybciej się zużyją. Koszty częstszych napraw i wymian elementów mogą znacznie przewyższyć początkowe oszczędności na etapie wyboru montera. Należy mieć na uwadze, iż inwestycja jest na 25-30 lat i przez ten okres powinna stabilnie pracować. Przy tak długim okresie eksploatacji warto zadbać o solidne wykonanie.

Błędy popełniane przez instalatorów fotowoltaiki

Zacienienie

Niektórzy instalatorzy nie dbają o zapewnienie pełnego nasłonecznienia dla całej instalacji. Wielu zdarza się montować panele bez uwzględnienia przeszkód (kominy, wyższe elementy dachu), które w ciągu dnia mogą rzucać cień na otaczające je panele. Choć sprawa wydaje się być błaha, nawet zacienienia niewielkich powierzchni, mogą powodować w panelach przepływ prądu wstecznego. Rozgrzewające się ogniwo może wypalać folię zabezpieczającą oraz skutkować trwałym niszczeniem krzemu a nawet samozapłonu folii. Z tego powodu należy ogromną uwagę poświęcić upewnieniu się, że na panele nie będzie padał cień kominów, drzew, wykusz.

Montaż zgodnie z instrukcją producenta, zgodność z przepisami

Przesadnie oszczędzający wykonawcy często oszczędzają na elementach konstrukcyjnych. Zmniejszając ich ilość sami zyskują kilka lub kilkanaście złotych na sztuce, niestety może to znacznie obniżyć bezpieczeństwo konstrukcji. Każdy z elementów powinien być dopasowany do rodzaju dachu i typu paneli, a dodatkowo ich montaż powinien zapewniać wytrzymałość i bezpieczeństwo.

Niektórym monterom zdarza się umiejscawiać klamry montażowe na krótszych bokach paneli lub bez zachowania odpowiedniej (zalecanej przez producenta) odległości od końców innych modułów. Jest to niedopuszczalna sytuacja, klamry powinny być zawsze montowane na dłuższej krawędzi. Nie powinnismy pozwolić monterom na wykonanie instalacji niezgodnie z zaleceniami producenta.

Wielu producentów umieszcza w internecie instrukcje montażu, które możemy wykorzystać sprawdzając jakość pracy montera. Należy pamiętać, iż nieodpowiedni montaż może prowadzić nie tylko do obniżenia wytrzymałości, ale również do utraty gwarancji.

Estetyka

To jest element montażu, który łatwo sprawdzić nawet laikowi. Panele powinny być zamontowane równo i z zachowaniem proporcjonalnych przerw między nimi. Nawet na krzywym dachu można zainstalować estetyczną, prostą instalację. Należy upewnić się, iż elementy takie jak kable czy rurki zabezpieczające są schowane, nie plączą się i nie wystają powodując ryzyko, że coś o nie zahaczy. Niedopuszczalne jest też montowanie paneli w ten sposób, by ich powierzchnia wystawała poza obrys dachu.

Odporność na warunki pogodowe

W przypadku montażu instalacji na dachach pokrytych blachą lub blachodachówką, należy punktowo przedziurawić blachy. Każdą taką dziurę należy odpowiednio zabezpieczyć, by uniknąć korozji i przeciekania. Jeśli się to zaniedba, dach po kilku latach trzeba będzie wymienić.

Rurki i peszle (plastikowe karbowane rury elektroinstalacyjne na kable techniczne) powinny być wykonane z materiałów gwarantujących ochronę przed promieniowaniem UV oraz przytwierdzone tak, by przetarcie, zerwanie czy poruszenie przez wiatr nie było możliwe. Przetarcie izolacji może grodzić śmiertelnym niebezpieczeństwem, gdyż panele połączone szeregowo osiągają napięcie do 1000V.

Uziemienie konstrukcji i ram paneli

Instalacje o niskiej jakości są wykonywane z nieprawidłowym systemem uziemienia. Prawidłowe połączenie przewodów uziemiających pomiędzy modułami z wykorzystaniem fabrycznych otworów w ramach nie jest standardem. Istnieją firmy, które nie stosują połączeń galwanicznych (uziemienie) ram paneli z konstrukcją. W innych przypadkach uziemia się jedynie konstrukcję. Obiekty, które mają mieć zainstalowaną instalację fotowoltaiczną powinny mieć system uziemiający. Jeśli go nie posiadają, należy go wykonać, co nie zawsze jest wliczone w cenę instalacji. Materiały użyte do uziemienia powinny być odporne na korozję (dobrymi materiałami są stal nierdzewna i aluminium).

Warto się również upewnić, czy monter zastosował zabezpieczenia przeciwprzepięciowe i przeciwpożarowe. Dodatkowo, instalacja powinna być regularnie kontrolowana i mierzona. Dzięki stałemu monitoringowi awarie mogą być na bieżąco wykrywane i usuwane, co zmniejszy negatywny wpływ na wydajność instalacji.

Transport i montaż

Panele mogą ulec trwałym uszkodzeniom już na etapie transportowania. Powinniśmy się upewnić, że nie posiadają one widocznych, mechanicznych uszkodzeń np. rys czy pęknięć. Opakowanie paneli powinno gwarantować ochronę podczas transportu.

Niedopuszczalne jest chodzenie po panelach, żaden monter nie powinien na nich stawać podczas montażu. Skutkiem chodzenia po panelach są mikropęknięcia, które dalej prowadzą do powstawania tzw. gorących punktów obniżających sprawność instalacji.

Najczęstsze błędy związane z montażem na dachu to źle dobrana wysokość haka montażowego, popękane lub źle powrotnie ułożone dachówki. Dachówki kryjące należy odpowiednio podpiłować, by dobrze dolegały po ułożeniu. Pęknięcia w dachówkach czy przeciekający dach ujawnią się dopiero przy okazji ulewy, ale naprawianie szkód może być bardzo kosztowne.

Źle dobrany hak montażowy oznacza nieprawidłową wysokość zabudowy modułów nad pokryciem dachowym. Jeśli moduły są zamontowane w odległości mniejszej niż 10 cm od poszycia dachu, ich wentylacja jest utrudniona. Będzie to powodowało przegrzewanie paneli, które zaczną tracić na sprawności.

Nieodpowiednio wybrane miejsca połączeń profili nośnych mogą z kolei skutkować deformacją całej konstrukcji pod wpływem dodatkowego obciążenia (śnieg, deszcz). Z tego powodu warto przeprowadzić kontrolę podwykonawczą, którą wykona osoba nadzorująca pracę lub inwestor.

Moduły powinny być montowane pionowo, a kable przyłączeniowe powinny być skierowane w dół lub poziomo. Niektórzy instalatorzy montują moduły pionowo w rzędach nad puszkami przyłączeniowymi skierowanymi do siebie. Może to prowadzić do zaciekania wody do puszki po przewodach oraz do korozji elementów przyłączeniowych.

Protokoły pomiarowe

Po wykonaniu prac montażowych, powinno się wykonać pomiary parametrów elektrycznych DC/AC i dodatkowe potwierdzające prawidłowość wykonanej instalacji. Firma powinna przekazać inwestorowi protokoły z pomiarów dla rezystancji izolacji, skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, skuteczności ochrony odgromowej. Te pomiary są podstawą do weryfikacji poprawności pracy całego układu lub łańcucha paneli. Same odczyty parametrów pracy falownika mogą nie wystarczyć do wykrycia uszkodzeń pojedynczego modułu czy nieprawidłowej instalacji powodującej niewielkie spadki wydajności.

Powinniśmy się upewnić, czy panele produkują odpowiednią ilość energii dla danego poziomu nasłonecznienia, posiadają odpowiednią izolację i rezystancję uziemienia. Wykonywanie regularnych pomiarów jest niezwykle istotne dla sprawowania bieżącej kontroli nad pracą instalacji i wczesnego wykrywania awarii. Każdy instalator powinien posiadać zestaw pomiarowy, z wykorzystaniem którego sporządzi protokół pomiaru po wykonaniu montażu.

Wybranie odpowiedniego montera nie jest prostym zadaniem. Należy się do tego solidnie przyłożyć, gdyż jakość wykonania i wykorzystane materiały będą miały kluczowe znaczenie dla wydajności instalacji. W trakcie wyboru i samego procesu instalacji warto zwracać uwagę na wymienione wyżej elementy. To pozwoli nam na lepszą ocenę solidności montera.